Ngày nay, nếu ai thường xuyên đến chùa hoặc tụng kinh phật tại nhà, hẳn đã nghe qua hoặc đã tu từng tụng đọc Bát Nhã Tam Kinh. Tuy nhiên, việc chỉ tụng đọc chưa đủ để hiểu và áp dụng bài kinh này vào cuộc sống thực và tu hành của mình để thực sự có lợi ích.
Chính vì vậy, hôm nay tôi sẽ giới thiệu về trí tuệ bát nhã , còn về bản kinh và từng câu chữ, Quý Vị tự tìm hiểu.
Trí tuệ Bát Nhã - Nhìn từ bên trong
Cụm từ "bát nhã" có nghĩa là trí tuệ. Trí tuệ này bắt nguồn từ việc quay tâm trở lại và chiếu sáng vào bên trong thân tâm của chúng ta.
Thân và tâm này thực sự không thực có, tức là chúng không thực sự tồn tại như ta nghĩ. Khi một bậc tu hành đạt đến trạng thái đó, chúng ta nhìn thấy không còn thân, tâm và thế giới. Lúc này, trí tuệ giác ngộ sẽ được hiển lộ, và chúng ta thấy được bản chất sự tồn tại của chính mình.
Phân tích hai phần - Thân không thực có và Tâm không thực có
Thân không thực có
Mỗi người chúng ta từ khi sinh ra đã có một thân. Nhưng thân sẽ già đi, bệnh tật và chết. Thân sau khi chết sẽ tan hoang. Vì vậy, nếu dùng trí tuệ hoặc lý nhân duyên để suy xét, ta sẽ thấy rằng thân này có nhưng cũng không có. Thân được tồn tại nhờ sự giao hợp của nhiều nhân duyên. Nếu không có đủ nhân duyên, thân cũng không thể tồn tại.
Với trí tuệ quán chiếu như vậy, ta nhận ra rõ ràng rằng thân này tồn tại mà không thực sự tồn tại. Và khi nhìn nhận thân không thực có một cách sáng tỏ, trong tâm tự nhiên khởi phát tâm từ bi và hiền tâm.
Tâm không thực có
Tâm không thực có là sự kết hợp của bốn yếu tố: thọ, tưởng, hành và thức. Thọ là cảm giác về những trạng thái vui, buồn, ngon, dở, đẹp, xấu. Tưởng là sự tưởng tượng về hình ảnh, âm thanh, ý niệm trong tâm. Hành là hành động xuất phát từ vô thức, là suy luận, sáng tạo, phân tích để đưa ra quyết định. Thức là nhận thức và phân biệt các đối tượng từ môi trường bên ngoài.
Tuy thức có vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của con người, nhưng nó cũng có giới hạn. Khi một bậc tu chứng đạt đến trạng thái sâu trong tâm, vượt qua được sự phân biệt của thức, họ đạt được cái biết chân thực. Từ đây, trí tuệ bát nhã như mặt trời thoát khỏi mây đen, chiếu sáng mọi thứ mà không gặp trở ngại.
Kết luận
Tổng hợp lại, trí tuệ Bát Nhã là trí tuệ của sự giải thoát và chấm dứt hoàn toàn mọi sự đau khổ, đạt được an lạc tuyệt đối. Đây là mục tiêu cuối cùng của người tu.
Mong rằng bài giảng này đã giúp Quý Vị hiểu rõ hơn về trí tuệ Bát Nhã và khám phá một phần nào đó về bản chất sự tồn tại của chính mình.
Ảnh:
Nam Mô A Di Đà Phật.