Đời người luôn gắn liền với nhân quả, một nguyên lý cơ bản trong giáo lý Phật giáo. Tác động của hành động và hậu quả luôn tồn tại và tương quan với nhau. Nhân và Quả tương ứng như bóng và hình, và mãi mãi là cuộc trả nợ trong vòng luân hồi.
Theo dạy của Đức Phật, "Kẻ thù lớn nhất của đời người là chính mình". Bản ngã là thử thách khó khăn nhất mà con người phải vượt qua. Thường thì con người đổ lỗi cho hoàn cảnh khó khăn, nhưng thật ra, mọi điều mà chúng ta gánh chịu đều là kết quả của chính bản thân chúng ta.
Nhân quả và nghiệp báo có hai loại: Biệt nghiệp và Cộng nghiệp.
Biệt nghiệp là những hậu quả riêng từng người gánh chịu. Ai gây ra điều gì thì sẽ nhận được hậu quả tương ứng. Biệt nghiệp có thể có hai dạng: Ðịnh nghiệp và Bất định nghiệp.
Cộng nghiệp là những hậu quả chung mà nhiều người phải chịu đựng. Ví dụ như khi nhiều người cùng phạm một tội ác, khi trừng phạt, tất cả đều phải chịu cùng một hình phạt.
Theo dạy của Đức Phật, có 5 tội lỗi lớn nhất mà chúng ta phải tránh xa, vì nếu không, chúng ta sẽ chịu những hậu quả nặng nề:
1. Tội bất hiếu
Tội bất hiếu là tội ác hàng đầu. Cha mẹ sinh ra chúng ta và dành cả cuộc đời để nuôi dưỡng chúng ta. Chúng ta có trách nhiệm và nghĩa vụ thể hiện lòng biết ơn và yêu thương đối với cha mẹ. Nếu chúng ta không biết trân trọng và đối xử tốt với cha mẹ, chúng ta sẽ phải chịu những hậu quả nghiệp nặng nề.
2. Tội sát sinh
Sinh mạng là một điều quý giá, đối với tất cả chúng sinh trên thế gian. Vì vậy, chúng ta cần tránh gây tội sát sinh để không gánh chịu những hậu quả nặng nề.
3. Tội trộm cắp
Của cải của người khác cũng có giá trị như của chúng ta. Khi chúng ta trộm cắp, không chỉ gây thiệt hại vật chất mà còn làm đau khổ và thương tiếc cho người khác, gây ra sự bất ổn và lo lắng trong xã hội. Nhiều khi, trộm cắp đi cùng với tội sát sinh, như trong những vụ giết người để cướp tài sản.
4. Tội tà dâm
Tội tà dâm là một tội ác nặng nề, và những ai vướng vào tội này sẽ phải gánh chịu hậu quả đáng sợ. Tuy tạo ra khoái cảm tạm thời, nhưng hậu quả của tội tà dâm rất khủng khiếp. Chúng ta không nên dại dột rơi vào vòng xoáy của tội ác này.
5. Tội gây khẩu nghiệp
Khẩu nghiệp là tội ác mà con người dễ rơi vào. Thậm chí nhiều người cho rằng chỉ những hành động ác mới sợ, còn lời nói không ảnh hưởng gì. Nhưng thực tế không phải như vậy. Lời nói có thể mang lại những hậu quả xấu hơn cả hành động.
Nhớ rằng, tránh xa những tội ác này là để đảm bảo cuộc sống an lành và hạnh phúc. Hãy sống với tình yêu thương và lòng biết ơn, trân trọng mọi sự sống và đối xử tốt với mọi người xung quanh.