Hình ảnh chỉ có tính minh họa
Thực phẩm chay ngày càng đa dạng
Hiện nay, thực phẩm chay đã trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Tại các siêu thị, chợ đầu mối và cửa hàng kinh doanh thực phẩm, chúng ta có thể tìm thấy rất nhiều loại thực phẩm chay chế biến sẵn và các sản phẩm gia vị chay. Từ nem, giò chả, thịt chay cho đến cá, tôm chay và mực chay, danh sách các món chay là vô tận. Mức giá cũng dao động từ vài chục nghìn đến mấy trăm ngàn đồng/kg tùy thuộc vào loại sản phẩm. Bên cạnh đó, trên thị trường cũng có đủ loại gia vị chay để nấu cơm và cỗ chay như xì dầu, nước mắm chay, các loại xốt chay...
Việt Nam cùng một số nước châu Á đang nhận thức về ăn chay với các mục đích khác nhau như tôn giáo, thanh lọc cơ thể và giảm cân.
Bác sĩ Nguyễn Văn Tiến từ Viện Dinh dưỡng quốc gia (Bộ Y tế) đã chỉ ra rằng ăn chay là một chế độ ăn dựa trên thực phẩm từ thực vật như rau, củ, quả và các loại hạt. Thực phẩm chay chứa nhiều chất xơ có nhiều lợi ích cho sức khỏe như khả năng chống táo bón, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và giảm cholesterol.
Tuy nhiên, hiện nay, ngoài những món ăn chay truyền thống, đã có sự phát triển mạnh mẽ của các thực phẩm chay đóng gói sẵn. Điều này đưa đến việc các món chay ngày càng nhiều và đa dạng không kém các món ăn mặn.
Tiềm ẩn nhiều nguy cơ
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia từ Viện Công nghệ sinh học - Công nghệ thực phẩm, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, các loại thực phẩm chay thông thường được làm từ đậu nành, rau, củ, quả. Tuy nhiên, để tăng độ dai và kéo dài thời gian bảo quản, các nhà sản xuất và các nhà chế biến thường thêm các chất tạo mùi, màu, chất định hình, phụ gia và chất chống ẩm mốc vào sản phẩm.
Việt Nam đã có những quy định về chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm và chấp nhận danh mục các chất phụ gia thực phẩm phù hợp với tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Các phụ gia được sử dụng trong đúng liều lượng và loại đúng có tác dụng tích cực, tạo ra những sản phẩm phù hợp với khẩu vị và sở thích của người tiêu dùng, đồng thời đảm bảo chất lượng của thực phẩm khi sử dụng và tăng giá trị thương phẩm trên thị trường.
Tuy nhiên, một số cơ sở sản xuất chỉ để ý đến lợi nhuận và sẵn lòng sử dụng các loại phụ gia không được phép trong thực phẩm, cung cấp các món ăn chay chế biến với chi phí thấp hoặc nhập khẩu các sản phẩm chay không có nhãn mác và hạn sử dụng. Điều này gây hại cho sức khỏe của con người.
Theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, việc sử dụng phụ gia thực phẩm không đúng liều lượng hoặc loại không được phép trong thực phẩm sẽ gây hại không nhỏ cho sức khỏe. Điển hình là ngộ độc cấp tính nếu sử dụng quá liều cho phép hay ngộ độc mạn tính khi sử dụng liều lượng nhỏ một cách thường xuyên và liên tục. Một số phụ gia tích lũy trong cơ thể có thể gây tổn thương lâu dài, đặc biệt là những phụ gia bị cấm. Các triệu chứng ngộ độc mạn tính có thể bao gồm ăn không ngon, giảm cân, tiêu chảy, rụng tóc, suy thận mạn tính và da xanh xao...
Cách lựa chọn thực phẩm chay an toàn
Để tránh những rủi ro đối với sức khỏe từ thực phẩm chay, ông Trần Ngọc Tụ, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Hà Nội khuyến cáo, cơ quan chức năng cần kiểm tra an toàn thực phẩm trên thị trường và tiến hành lấy mẫu xét nghiệm để cảnh báo cho người tiêu dùng.
Ngoài ra, người tiêu dùng cũng cần tự trang bị kiến thức về an toàn thực phẩm để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình. Khi mua thực phẩm chay, chúng ta nên chú ý đến màu sắc của sản phẩm và tránh mua các thực phẩm có màu, mốc hoặc đã bị tẩy trắng. Nếu chọn thực phẩm chay khô hoặc đã chế biến sẵn, hãy tìm những thương hiệu uy tín, có giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm và có nguồn gốc rõ ràng. Trong trường hợp mua các sản phẩm chay nhập khẩu, cần lưu ý mua hàng có nguồn gốc rõ ràng, có nhãn phụ và hạn sử dụng...
Theo bác sĩ Lê Thị Hải, nguyên Giám đốc Trung tâm Khám và Tư vấn dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng quốc gia (Bộ Y tế), biện pháp tốt nhất để đảm bảo an toàn thực phẩm chay là tự chế biến từ rau củ tươi và các loại đậu không nên lạm dụng các món "chay giả mặn" chế biến với nhiều phụ gia và phẩm màu để có vẻ giống với các món mặn.
Nhà sản xuất và kinh doanh cũng không nên tự động chế biến các món "chay giả mặn" bằng cách sử dụng những chất phụ gia không an toàn. Hành động này đồng nghĩa với việc đầu độc người tiêu dùng bằng cách đưa các chất hóa học vào cơ thể, gây hại cho sức khỏe.
Toàn văn đã được biên tập và dịch từ nguyên bản tiếng Anh của OpenAI, sử dụng AI đảm bảo chất lượng và tính khách quan.
