Tết Hàn thực mỗi năm lại rơi vào ngày 3/3 Âm lịch, tức ngày thứ Bảy 22/4 Dương lịch. Mặc dù có nguồn gốc từ Trung Quốc, Tết Hàn thực của người Việt vẫn mang những sắc thái riêng biệt. Đây là dịp để chúng ta hướng về nguồn cội, tưởng nhớ ân đức của tổ tiên.
Ngày 3/3 Âm lịch là thời điểm để các gia đình làm bánh trôi, bánh chay và cúng ông bà, tổ tiên. Món ăn này cũng được cúng thần hoàng tại nhiều nơi. Đặc biệt, trong dịp này, người đi xa quê sẽ đoàn tụ cùng gia đình, đi tảo mộ người đã khuất và sum họp bên bữa cơm gia đình.
Tết Hàn thực diễn ra vào tháng 3 Âm lịch, thời điểm thời tiết bắt đầu nóng lên và chuẩn bị bước sang mùa Hè. Vì thế, bánh trôi, bánh chay xuất hiện như một giải pháp ăn nhẹ, mát mẻ cho những ngày thời tiết oi bức.
Theo các chuyên gia văn hoá, việc sử dụng bánh trôi, bánh chay để cúng lễ mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Đây là sự thể hiện cho văn hóa lúa nước, với cả hai loại bánh đều được làm từ bột gạo nếp thơm, mang ý nghĩa của lao động vất vả và sự thành quả.
Ngoài ra, bánh trôi và bánh chay cũng gợi nhớ đến tích truyện “bọc trăm trứng của mẹ Âu Cơ”. Bánh trôi tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con lên rừng theo mẹ, trong khi bánh chay tượng trưng cho 50 quả trứng nở ra thành 50 người con theo cha xuống biển.
Tết Hàn thực của người Việt chủ yếu mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tưởng nhớ công lao của những đã khuất.
Giá trị dinh dưỡng của bánh trôi, bánh chay
Bánh trôi, bánh chay được đánh giá là món ăn tốt cho sức khỏe. 100 gram gạo nếp trong bánh trôi, bánh chay cung cấp 74.9g glucid, 8.6g protid, 1.5g lipid, 14g nước, 0.6g xeluloza, 0.8g tro, 32mg canxi, 98mg photpho, 1.2mg sắt và một số vitamin như B1, B2, PP.
Theo y học cổ truyền, gạo nếp có vị ngọt, tính ấm và giàu chất bột, là nguồn dinh dưỡng chính trong khẩu phần ăn của người Việt. Thiếu chất bột khi ăn có thể gây hạ đường huyết, mệt mỏi, chân tay bủn rủn, khó tập trung và cảm giác đói.
Tuy vậy, Tết Hàn thực cũng không phải ai cũng nên ăn nhiều bánh trôi, bánh chay. Những người bị đái tháo đường, béo phì, tim mạch, dạ dày yếu hoặc hệ tiêu hóa kém nên hạn chế tiêu thụ món ăn này để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe của mình.
Ảnh minh họa: Mâm cúng Tết Hàn thực không thể thiếu bánh trôi, bánh chay.
