Hội đồng Trị sự là cơ quan quản lý cao nhất của Giáo hội Phật giáo Việt Nam với vai trò điều hành và quản lý các hoạt động trong hai nhiệm kỳ. Thành phần của Hội đồng gồm các chư vị Hòa thượng, Thượng tọa, Ni trưởng, Ni sư, quý vị Đại đức Tăng Ni và cư sĩ Phật tử tiêu biểu đã có nhiều đóng góp cho Đạo pháp và Dân tộc.

Hội đồng Trị sự được thành lập dựa trên đề xuất của Ban Thường trực Hội đồng Trị sự tiền nhiệm và được quyết định bởi Đại hội đại biểu Phật giáo toàn quốc. Hội đồng Trị sự ban hành chi tiết về thủ tục và tiêu chí suy cử, bãi miễn thành viên, và đệ trình Ban Thường trực Hội đồng Chứng minh ấn chứng.

Thành viên của Hội đồng Trị sự không quá 80 tuổi và không kiêm nhiệm quá 2 chức danh trong Ban Thường trực Hội đồng Trị sự. Mỗi chức danh không quá 3 nhiệm kỳ. Đối với chức danh chủ chốt, Ban Thường trực Hội đồng Trị sự sẽ giới thiệu và được Hội đồng Trị sự và đại biểu chính thức tham dự Đại hội trở lên biểu quyết tán thành.

Hội đồng Trị sự có nhiều chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn như suy cử Ban Thường trực, ấn định chương trình hoạt động hàng năm của Giáo hội, tổ chức triển khai, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các chương trình hoạt động Phật sự và quản lý công tác của các cấp Giáo hội từ Trung ương đến địa phương. Hội đồng Trị sự cũng có trách nhiệm phối hợp với cơ quan Nhà nước trong việc xử lý các tổ chức, cá nhân phát ngôn, và quản lý hoạt động thông tin truyền thông.

Chủ tịch Hội đồng Trị sự đại diện cho Giáo hội Phật giáo Việt Nam trong các mối quan hệ pháp lý ở trong và ngoài nước. Khi Chủ tịch không có mặt, sẽ ủy quyền cho một trong ba Phó Chủ tịch Thường trực để điều hành Hội nghị, Đại hội và các công việc của Giáo hội.

Ban Thường trực Hội đồng Trị sự là cơ quan thường trực của Hội đồng Trị sự và được ủy quyền để thay mặt lãnh đạo, quản lý và điều hành hoạt động Phật sự của các cấp Giáo hội. Ban Thường trực hoạt động theo Quy chế hoạt động và được ấn chứng bởi Ban Thường trực Hội đồng Trị sự.

Các Ban, Viện trực thuộc Ban Thường trực Hội đồng Trị sự thực hiện các hoạt động Phật sự theo quy định của Hiến chương và Nội quy của Giáo hội. Mỗi Ban, Viện có trưởng ban và thành viên chịu trách nhiệm về các hoạt động chuyên ngành và lĩnh vực thuộc chức năng, nhiệm vụ của cấp Giáo hội.