Ảnh minh họa: Hệ Phái Nam Tông Khmer và Chùa Xá Lợi
Tiến sĩ Hoàng Văn Lễ, Ban Phật học, Trung tâm Nghiên cứu Phật giáo Việt Nam (chùa Xá Lợi)
Giới thiệu
Phật Giáo Nam Bộ đã trải qua sự ảnh hưởng sâu đậm từ hệ phái Nam Tông Khmer. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về hệ phái này và nhận thức về sự đóng góp quan trọng của nó trong Phật Giáo Nam Bộ.
Phật Giáo Nam Tông Khmer
Phật Giáo Nam Tông vùng Nam Bộ
Phật Giáo Nam Tông vùng Nam Bộ chịu ảnh hưởng mạnh từ Nam Tông Đông Nam Á (Tích Lan, Miến Điện, Thái Lan, Campuchia, Lào...). Mặc dù tuân thủ tôn chỉ từ Đức Thích Ca và thực hiện hành trạng trong nhân quần, nhưng Phật Giáo Nam Tông Khmer có triết lý cao siêu. Các nam thanh niên tu tập từ tuổi thiếu niên đến trưởng thành và sau đó có thể chọn con đường của mình: tiếp tục tu hành suốt đời hoặc lấy vợ và trở thành những người tu sĩ thuần thục. Hình thức truyền thừa này giữ vững cốt cách đạo Phật rất căn bản và khó có thể thay đổi.
Tu sĩ Phật Giáo Nam Bộ đã đi học Phật ở Campuchia từ các nhà sư uyên bác và nắm vững giáo lý, giáo luật. Nhiều tu sĩ nổi tiếng hiện đại đã từng học Phật ở Campuchia. Tuy nhiên, sau cuộc khủng hoảng thời Khmer Đỏ, vai trò của Phật Giáo Khmer đã bị đảo lộn, và nhiều người sư sãi và trí thức đã bị tàn sát và diệt chủng. Nhưng sau năm 1979, những sư sãi từ Nam Tông Khmer và Nam Tông Khất sĩ tăng già đã sang Campuchia giúp đỡ khôi phục lại văn hóa Phật Giáo Khmer hiện tại. Sự tương tác này đã được Vua Sãi Khmer tuyên bố như một hàm ơn của Phật Giáo Việt Nam ngày nay.
Sư Sãi Khmer tích cực trong hoạt động thời chống Mỹ cứu nước
Có nhiều hoạt động tích cực mà các sư sãi Khmer đã tham gia trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Một số hoạt động đáng chú ý bao gồm:
-
Ông Trịnh Thới Cang, tổng thư ký của tổ chức Tập đoàn Cao Miên Nam phần miền Nam Việt Nam của địch, đã lợi dụng tổ chức này để làm vô hiệu các hoạt động chống lại cách mạng. Ông đã tận dụng vị trí của mình để tuyên truyền về quyền lợi của người Khmer và tình yêu quê hương đất nước. Ông được tôn trọng bởi người dân đồng bào và được sự ủng hộ nhiệt tình của giáo viên người Khmer.
-
Hòa thượng Sơn Wọng, trụ trì chùa Chek Chrôm, đã lãnh đạo đồng bào Khmer trong cuộc đấu tranh chống lại việc đồng hóa dân tộc. Ông đã đứng ra đấu tranh chống lại các âm mưu đồng hóa và bảo vệ quyền tự do tín ngưỡng của người Khmer. Ông đã đứng đầu Hội Mékôn, một tổ chức thuộc Phật giáo Tiểu thừa tỉnh Trà Vinh, và đã góp phần quan trọng trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ.
-
Bà Thạch Thị Thanh, một bà mẹ người Khmer, đã tham gia đấu tranh chống lại việc đồng hóa dân tộc và bảo vệ tự do tín ngưỡng. Bà đã trở thành một gương điển hình trong cuộc đấu tranh chính trị ở tỉnh Trà Vinh và đã được bầu là Chi ủy viên Chi bộ xã Châu Điền và Ủy viên Ban Chấp hành Phụ nữ giải phóng miền Nam Việt Nam.
Các hoạt động đấu tranh này đã lan tỏa trong cộng đồng và góp phần quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Hệ Phái Nam Tông Khmer chung sức xây dựng Giáo hội Phật Giáo Việt Nam
Ngày nay, giáo lý Phật pháp được lan tỏa qua nhiều phương tiện truyền thông đại chúng, nhất là băng đĩa vi tính. Nhiều sa di Nam Tông đã thu hút nhiều phật tử tiếp thu tu học thông qua băng đĩa vi tính.
Ngoài ra, tập quán tu tập từ tuổi niên thiếu của hệ phái Nam Tông cũng có giá trị thực tế. Nhờ nền tảng đạo đức Phật giáo nghiêm túc, nam thanh niên trở thành người Phật tử và có thể trở về đời sống xã hội nếu không tiếp tục tu hành. Điều này đã giúp định hình nên đạo đức làm người Phật tử rất căn bản và được cộng đồng tôn trọng. Tập quán này vẫn được nhiều chùa làng quê Tây Nam Bộ áp dụng, với sự đồng thuận và tự nguyện của gia đình.
Hệ Phái Nam Tông Khmer trong Phật Giáo Nam Bộ tiếp tục duy trì truyền thống tu học của mình mặc dù bối cảnh hiện tại đã thay đổi. Sư sãi là người trụ trì các chùa và họ học Phật bài bản hơn, không chỉ từ các nhà sư ở Campuchia mà còn từ các tu viện Tích Lan, Ấn Độ. Sự chuyển hóa trong tu học của hệ phái Khmer Nam Bộ tiến bộ và độc lập.
Một điểm đáng chú ý là hòa quyện chung trong Giáo hội đã tạo ra sự đồng bộ và phát triển đa dạng về môi trường tu tập và học Phật. Điều này đáp ứng tinh thần và nhu cầu của Phật tử và tu sĩ không chỉ ở Thành phố Hồ Chí Minh mà còn trên toàn quốc.
Kết luận
Hệ Phái Nam Tông Khmer đã có sự ảnh hưởng và đóng góp quan trọng trong Phật Giáo Nam Bộ. Nhờ sự duy trì và phát triển các giá trị văn hóa gốc của mình, hệ phái này đã giữ được bản sắc riêng và là một phần không thể thiếu trong sự đa dạng và phát triển của Phật Giáo Việt Nam.
