Trong những năm 70, khi tôi còn ở Sài Gòn, có một người bạn của tôi. Tuy gọi là bạn nhưng anh ta lớn hơn tôi năm, bảy tuổi.
Khi ấy, anh ta là một người thanh niên sống cách biệt với mọi người, sống nội tâm và trầm ngâm. Sự sống nội tâm này đã khiến anh ta và tôi trở thành bạn thân. Một câu chuyện mà tôi luôn nhớ từ anh ta. Anh ta nói: "Chủ nghĩa cộng sản lý tưởng là một thế giới nơi mà có hai người có thể mang đến cho ta. Đó là Đức Phật Thích Ca và Chúa Jesus. Đó là nơi mà con người sống như ở thiên đường, tuân theo khả năng và hưởng theo nhu cầu". Đó là cõi Thiên đàng trong Thiên chúa giáo. Lúc đó, tôi thân mật với anh ta vì anh ta thông minh hơn tôi. Mặc dù tôi không biết nhiều về những điều cao siêu như thế, nhưng tôi hiểu ý anh về những luận thuyết. Từ những từ như Chủ nghĩa Cộng sản, tôi chỉ hiểu một cách mơ hồ và không sâu sắc như anh ta.
Tôi tưởng tượng về một thế giới tưởng tượng.
Từ ấn tượng đầu tiên của một cậu bé tuổi dậy thì, nó trở thành sự phản ánh trong tôi cho đến khi làm việc, đến khi là một viên chức. Khi đã đến tuổi về hưu và trải qua nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống, tôi nhận ra sự tương đồng kỳ lạ giữa đức tin và thực tế của cuộc sống. Thánh Ala, Thiên giới, Đấng tạo hóa, Chúa trời và nhiều Pháp môn khác... xác lập đức tin về một thế giới không tưởng, được gọi là giáo điều tôn giáo. Nhưng khi giáo điều trở thành thực tế (thế giới tuân theo khả năng và hưởng theo nhu cầu, thế giới của tầng lớp thượng lưu, quý tộc), người ta lại tưởng tượng ra một thế giới khác cho hoạt động tâm linh, vì không có việc gì để làm với hoạt động tâm linh nữa.
Mới chỉ khi tiếp cận với thế giới song song của những nhà vật lý lý thuyết, tôi mới dần nhận ra rằng những gì mà ta không thể nhìn thấy "bằng mắt thường" đều là sự siêu nhiên, huyền bí, và tưởng tri trong mắt những nhà khoa học. Chính sự tưởng tri, sự tưởng giải đó mới có "lục đạo" (sáu cõi) giống như thế giới song song. Đó là những gì mà không ai biết rằng "lục đạo" chính là thế giới của hiện thực. Đức Phật đã nhắc đến hiện thực mà con người lại tưởng đến thế giới siêu nhiên. Đức Phật dạy pháp hành, nhưng mọi người không hiểu và biến nó thành những luận giải huyền bí, phi thường, tạo nên không gian của "tám vạn bốn ngàn pháp môn".
Lục đạo:
- Cõi trời: Nơi mà con người sống thỏa mãn, đầy đủ, sung túc và "tuân theo khả năng, hưởng theo nhu cầu" giống như thiên đường. Đối với người bình dân và khốn khó, đó chỉ là giấc mơ, nhưng đối với tầng lớp thượng lưu và quý tộc, những dòng dõi hoàng gia, đó là hiện thực.
- Cõi người: Thuộc về giới trung lưu, tương đối, đơn giản giữa sự tương tác giữa vật chất và tinh thần, đời sống với cái ác và cái thiện, con người vẫn còn nhân tính.
- Địa ngục: Bạn có thể cảm nhận nó khi đến các bệnh viện, các khoa cấp cứu, những nơi mà bệnh tật hiện diện.
- Ngạ quỉ: Là thế giới của ác đạo, trộm cướp, hãm hiếp, giết chóc...
- Súc sinh: Là cõi giới của những con người không còn nhân tính, gần gũi với ngạ quỉ, sống hoàn toàn theo bản năng, như loài cầm thú. Trong khi loài cầm thú đôi khi có thể vượt qua bản năng tầm thường như khi không dám ăn thịt con mồi là hài nhi.
- A-tu-la: Là thế giới của ác thần, những con người cực ác chỉ thích giết chóc, tàn bạo, tham gia vào những cuộc chinh phạt và tàn sát sinh linh...
Nhìn vào những phân tích trên, cõi chư thiên, cõi trời lại là những điều được những người truyền bá Phật pháp, những người đang tận hưởng cuộc sống đầy đủ, nhìn nhận như một thế giới huyền bí khác. Dường như chính họ vẫn còn mơ, đang mơ... đến thế giới đó.
Phác họa đại khái về những cõi giới, song chúng không có rạch ròi giống như ranh giới quốc gia, mà chúng là những vùng rời rạc xen kẽ. Chẳng hạn cõi giới Chư thiên, cõi giới của những tầng lớp thượng lưu, giàu có vốn được xem là vô địch, không thể xâm phạm. Nhưng thực tế không phải như vậy. Hãy chờ xem những "chư thiên" tiếp theo sẽ ra sao, liệu chúng có thể tránh khỏi sự diệt vong như Gadafi hay Saddam Hussein...
Thoát khỏi sự áp đặt của quyền lực, của chế độ, của phe phái, của luật pháp... để trở thành những điều không thể xâm phạm, trở thành những "chư thiên" như trong giấc mơ, không phải ai cũng đạt được như Giáo hoàng hay Đức Đạt Lai Lat Ma...
Quay trở lại với những cõi giới huyền hoặc, tưởng tượng do người Trung Quốc - vua của thế giới tưởng tượng - đã sáng tạo ra, như trong truyền thuyết Phong thần, Tây Du ký...
Cõi chư thiên, nếu đem giáo thuyết Đại thừa để đối chiếu, sẽ tương ứng với:
- Cõi trời dục giới: Vùng màu cam trong hệ tọa độ âm.
- Cõi trời sắc giới: Vùng màu xanh, là hệ tọa độ không, tọa độ của năm bộc lưu.
- Cõi trời vô sắc giới: Vùng màu cam đối xứng trên hệ tọa độ dương - biểu thị trạng thái hỷ lạc, khinh an do ly dục, ly ác pháp. (Xem đồ hình ở bài "Toạ độ 0"). Và như vậy, vô sắc giới, biểu thị về "tinh thần" chính là con đường của Thiền hữu sắc, con đường đối xứng của lục đạo, con đường còn nhiều dấu chân của Đức Phật - Tứ thánh định.
Sự đối xứng giữa hai cực trên hệ tọa độ dương và âm trên đồ hình chính là sự đối xứng giữa Thiền vô sắc và Thiền hữu sắc, giữa bệnh tật và sức khoẻ, hữu lậu và vô lậu, thiện và ác... Sự kết hợp 4 tầng Thiền vô sắc vào Kinh Bát thành, như một bậc cao nhất - Thiền thượng thừa, vượt trên cả Tứ thánh định và biến Bát thành thành Thập nhị thành. Điều này không chỉ trên một trục mà trên hai trục đối xứng qua tọa độ dương vô cực và âm vô cực.
Xin nhắc lại: Trong hàng loạt những trò đánh lừa như "linh miêu tráo chúa", đây là một trò đánh lừa trần trụi nhất. Sự đánh lừa này thuộc về loại siêu đẳng khi con người bị lạc lối trong sự hư vô...
