Chao là một loại gia vị có nguồn gốc từ Trung Quốc, nhưng hiện nay đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của người Việt, đặc biệt là với những người ăn chay. Chao có thể làm món ăn, nước chấm hoặc gia vị cho các món ăn khác như nướng, lẩu, xào vịt... Vậy Chao làm từ gì và tại sao lại hấp dẫn như vậy? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Chao là gì và cách làm Chao?
Chao có nguồn gốc từ Trung Quốc và đã trở thành một phần quen thuộc trong ẩm thực miền Trung và miền Nam Việt Nam. Chao được chế biến từ đậu hũ thông qua quá trình lên men với sự trợ giúp của các loại men nấm mốc. Qua quá trình này, mùi và vị của đậu hũ thay đổi từ màu trắng sữa sang màu vàng sậm, vị béo, hương thơm nồng và đặc trưng.
Công dụng của Chao rất đa dạng và phong phú. Với các món ăn chay, Chao được sử dụng như một loại nước chấm rau, củ luộc hoặc làm gia vị cho các món chay khác như lẩu, chiên xào. Đối với các món ăn mặn, Chao cũng được sử dụng làm nước chấm và gia vị để ướp, nấu cho các món nướng, kho, nướng, xào...
Ngoài ra, Chao còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của con người. Nó giàu protein, chất béo không bão hòa và các vitamin và khoáng chất cần thiết như Vitamin B2, B12 và canxi. Chao còn cung cấp cho cơ thể các chất như carbohydrate, thiamine, axit oxalic và riboflavin. Đặc biệt, Chao không chứa cholesterol, giúp ngăn ngừa căn bệnh thiếu máu và tăng cường hấp thu chất sắt.
Phân loại Chao và cách làm Chao tại nhà
Chao trắng
Chao trắng là loại Chao phổ biến nhất và có màu trắng đặc trưng. Chao trắng không cần tẩm ướp quá nhiều nguyên liệu khác mà chỉ được lên men trực tiếp. Loại Chao này thường được dùng để tẩm ướp các món ăn, giúp cho các món ăn có thêm hương vị thơm béo và hấp dẫn. Ngoài ra, Chao trắng cũng có thể dùng làm nước chấm kèm với rau củ luộc, đậu phụ chiên.
Chao đỏ
Chao đỏ được tẩm ướp với ớt và màu điều để tạo nên màu đỏ đặc trưng. Loại Chao này thường được dùng làm nước chấm cho các món nướng như thịt heo, thịt dê... Chao đỏ mang vị cay nhẹ tự nhiên, màu sắc hấp dẫn và hương thơm đặc trưng của Chao.
Chao môn (chao khoai môn)
Chao môn là loại Chao đặc sản của tỉnh Sóc Trăng. Nơi đây, người dân chế biến Chao môn từ khoai môn. Chao môn có hương vị đặc biệt và được sử dụng ăn trực tiếp, làm nước chấm hoặc tẩm ướp các món ăn. Loại Chao này mang hương vị đặc biệt hơn so với các loại thông thường khác.
Cách làm Chao tại nhà đơn giản
Nguyên liệu làm Chao:
- Đậu hũ
- Muối
- Ớt bột
- Rượu trắng (tùy chọn)
Thực hiện cách làm Chao:
Bước 1: Luộc chín đậu hũ
- Rửa sạch đậu hũ và luộc trong nước sôi khoảng 2 phút. Đậu hũ không nên được luộc quá lâu và không được đậy nắp nồi.
Bước 2: Sơ chế
- Chuẩn bị một khay và lót lớp khăn sạch. Vớt đậu hũ ra khay và phủ lên trên đậu hũ một lớp khăn sạch nữa. Mục đích là để đậu hũ ráo nước. Sau khi đậu hũ khô ráo hẳn, cắt thành từng miếng vuông vừa ăn (tầm 2cm).
Bước 3: Rang muối ớt, tẩm đậu hũ
- Rang muối trong chảo cho hạt muối săn lại. Trộn muối rang với ớt bột (một nửa lượng muối rang) và lăn đều đậu hũ trong hỗn hợp này.
Bước 4: Gây men cho đậu hũ
- Xếp đậu hũ lên lớp vải mỏng, đặt trong một nồi thủy tinh và đậy kín nắp. Đem phơi nắng 2-3 ngày cho đậu hũ lên men tự nhiên.
Bước 5: Hoàn thiện món Chao
- Lấy đậu hũ lên men ra khỏi nồi và đặt vào hũ thủy tinh. Pha nửa muối rang còn lại vào nước sôi, lọc cặn và đổ vào hũ thủy tinh. Thêm 100ml rượu trắng (tùy chọn) và đậy kín nắp. Để nơi thoáng mát 10-15 ngày.
Bước 6: Chao thành phẩm
- Sau 10-15 ngày lên men, Chao sẽ nổi lên và trở thành món ăn thơm ngon.
Lưu ý khi sử dụng Chao
- Chao có nhiều muối, vì vậy không nên ăn quá nhiều, đặc biệt là với những người bị bệnh thận, huyết áp cao hoặc tiêu hóa kém.
- Không nên dùng Chao kèm với mật ong, vì sẽ gây tiêu chảy và không tốt cho sức khỏe.
Chao là một trong những gia vị truyền thống của ẩm thực Việt Nam, không chỉ thêm hương vị đặc trưng vào các món ăn mà còn mang lại nhiều lợi ích dinh dưỡng. Với cách làm Chao đơn giản tại nhà, bạn có thể tận hưởng món ăn ngon miệng này cùng gia đình.
