Nhờ sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật và công nghệ thực phẩm, các loại thịt "thực vật", "nuôi cấy" và "tổng hợp" đã xuất hiện để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường thịt và cùng lúc đó, cung cấp cho người ăn chay các loại thịt "không sát sinh".
Điểm danh những món thịt "chay"
- Thịt chay "giả mặn"
Đây là món ăn phổ biến cho những người mới tập ăn chay hoặc theo đạo Phật với mục đích thích ứng dần dần với chế độ ăn chay chính thống. Những món chay giả mặn này thực chất là các món chay thật sự nhưng được chế biến khéo léo để tạo hình thức và tên gọi giống hệt các món thịt như: thịt gà xé, giò chả lụa, chả thủ, bún giò, trứng rán... Tuy nhiên, chất dinh dưỡng của chúng không giống với tên gọi.
- Thịt "thực vật" (plant-based meat)
Thịt thực vật được sản xuất từ nguồn đạm thực vật và có thành phần hóa học giống hệt thịt động vật. Sự tái tạo thịt thực vật rất phức tạp và là một thách thức thực sự. Cấu trúc chất đạm trong thịt thực vật được tạo ngược lại bằng cách sử dụng protein, chất béo, axit amin và vitamin từ cây trái. Thịt "thực vật" đã được cơ quan Kiểm soát Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt và có nhiều sản phẩm như xúc xích, hamburger hoàn toàn "chay" trên thị trường.
- Thịt nuôi cấy (cell-cultured meat)
Thịt nuôi cấy là một loại thịt nhân tạo sản sinh bằng cách nuôi cấy các tế bào cơ bắp trong dung dịch huyết thanh dinh dưỡng. Thịt nuôi cấy có thể phát triển thành dạng miếng thịt như bắp cơ động vật. Phương pháp này cũng có thể được áp dụng để tạo ra sữa nhân tạo và lòng trắng trứng không từ trứng bằng cách nuôi những con nấm men được biến đổi gen để tạo ra các protein tương ứng. Thịt nuôi cấy sử dụng ít đất và nước hơn so với chăn nuôi truyền thống và có tiềm năng lớn để cung cấp thịt cho tương lai.
- Thịt tổng hợp từ khí trời solein
Công ty Solar Foods ở Phần Lan đã phát triển công nghệ bắt giữ carbon từ không khí và kết hợp nó với nước, chất dinh dưỡng và vitamin để tạo ra một loại thức ăn giàu protein mới gọi là solein. Solein có thành phần dinh dưỡng giống bột mì, giàu chất đạm, chất béo và chất đường bột. Dự kiến solein sẽ được tung ra thị trường năm 2021 dưới nhiều dạng thực phẩm khác nhau.
Thịt "chay" có lắm điều hay
Trừ loại thịt chay giả mặn, các loại thịt chay khác như thịt thực vật, thịt nuôi cấy và thịt tổng hợp đúng là những loại thịt theo ý nghĩa khoa học, dinh dưỡng và hiện đại. Các loại thịt chay thường được chế biến để có giá trị dinh dưỡng cao, phù hợp và tốt hơn cho con người. Chúng có thể được gia thêm những chất dinh dưỡng thiếu sót trong chế độ ăn chay như axit amin, vitamin và khoáng chất. Đồng thời, chúng loại bỏ các thành phần nguy hiểm trong thịt động vật như chất béo và cholesterol. Ngoài ra, các loại thịt chay này được sản xuất trong môi trường vô trùng nên không bị ô nhiễm kháng sinh và các chất phụ gia không an toàn.
Theo dự báo của Liên Hợp Quốc, nhu cầu thịt sẽ tăng 70% vào năm 2050 khi dân số thế giới vượt qua 9 tỷ người. Chăn nuôi truyền thống đã tận dụng phần lớn đất nông nghiệp và tiêu tốn lượng nước rất lớn. Việc tăng sản lượng thịt bằng cách chăn nuôi truyền thống sẽ gây mất cân bằng tài nguyên và gây phát thải khí nhà kính. Do đó, thịt nuôi cấy và thịt tổng hợp là giải pháp cho tương lai.
Sản xuất thịt nuôi cấy sẽ sử dụng ít đất và nước hơn rất nhiều. Một con bò có thể tạo ra 175 triệu pound thịt bằng phương pháp nuôi cấy, trong khi cùng sản lượng này, chăn nuôi truyền thống sẽ cần đến 440.000 con bò. Thịt nuôi cấy có thể cung cấp đủ thịt cho con người trong tương lai mà không cần sử dụng nhiều tài nguyên môi trường.
Ngoài việc bảo vệ môi trường, thịt chay còn mang lại lợi ích sức khỏe như gia tăng chất dinh dưỡng, loại bỏ các thành phần nguy hiểm trong thịt động vật và không bị ô nhiễm kháng sinh.
Trên thực tế, việc ăn thịt chay không chỉ liên quan đến tôn giáo mà còn đóng góp vào việc bảo vệ môi trường sống của con người.
Thịt chay, thịt nuôi cấy và thịt tổng hợp đúng là những loại thịt theo ý nghĩa khoa học, dinh dưỡng. Đây là những thực phẩm "trí tuệ" công nghệ 3.0 và hứa hẹn là những loại thịt "tương lai" của con người.
TS.BS Trần Bá Thoại, uỷ viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam, đã chia sẻ rằng thịt chay cũng là một loại thịt sạch đúng nghĩa với giá trị dinh dưỡng cao, an toàn và tốt hơn cả thịt động vật.
