Giới thiệu
Bạn có từng tự hỏi về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc quán thân bất tịnh? Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sâu hơn về khái niệm này và những lợi ích mà nó mang lại. Hãy cùng tìm hiểu!
Quán thân bất tịnh để trừ tâm ái dục
Tại sao chúng ta không để người khác tin rằng thân thể là đẹp đẽ và trong sạch để họ có thể tự an ủi và quên đi những khía cạnh xấu xa của cuộc sống? Tại sao lại làm cho cuộc đời trở nên chán chường và tuyệt vọng khi nhận ra sự bất tịnh của thân thể?
Đầu tiên, chúng ta phải thừa nhận rằng Đạo Phật là "Đạo như thật", đạo của sự thật, và Đức Phật không muốn lừa dối chúng ta bằng cách biến xấu thành tốt, hay dở thành hay.
Thứ hai, chúng ta không thể quên rằng một niềm tin sai lầm rằng thân thể là thơm sạch và đẹp đẽ gây ra nhiều tai họa cho chúng ta. Bởi vì chúng ta nghĩ rằng thân thể có giá trị quý báu, nên chúng ta sẽ nuôi dưỡng và chăm sóc nó một cách tận tụy, không bao giờ làm bất cứ hành động xấu để làm hại nó. Đối với những thân thể giống chúng ta, chúng ta say mê và tìm mọi cách để chinh phục, làm cho thân thể đó trở thành của riêng chúng ta. Bởi vì sự nhầm lẫn về giá trị và sự thèm muốn về thân thể giả dối đó, cuộc sống chung và cá nhân của chúng ta không chỉ trở nên xấu xa hơn mà còn trở nên tăm tối hơn.
Quán bất tịnh tức là quán sát một cách tỉ mỉ, cùng tột thân con người để nhận thấy biết rõ ràng nó là không trong sạch.
Lại nữa, khi chúng ta nhìn nhầm giá trị và coi xấu như đẹp, dở như hay, thúi mục như thơm, chắc chắn sẽ có những điều đẹp, tốt và thơm mất đi, không còn được biết đến và sử dụng. Con người đã đánh mất bản tâm rộng lớn, đẹp đẽ và trường tồn chỉ vì đã mê muội với thân thể hẹp hòi, xấu xa và ngắn ngủi.
Vậy Đức Phật đã làm lộ ra sự bất tịnh của thân thể nhằm mục đích nào? Đó là để đẩy tầm mắt và sự hoạt động của những người tu hành vào giá trị thật sự, là cái gì đẹp đẽ, rộng lớn và trường tồn hơn.
Không xét đoán sai lầm và không coi thường thân thể bất tịnh
Nhưng chúng ta cũng không nên rơi vào sai lầm rằng vì thân thể này là bất tịnh, thối tha, nên phải loại bỏ nó ngay, như những vị Tỳ kheo đã làm sau khi nghe Phật thuyết giảng về thân thể bất tịnh. Hành động như vậy là đánh giá một cách cạn nước cạn mắt và máy móc! Đừng khinh thường một ngọn đồi không có ngọc, đừng tưởng rằng trong bể nước mặn không có vàng. Chúng ta không nên nghĩ rằng trong thân thể này không có Phật tánh mà đi tìm Phật tánh ở nơi xa xôi. Đức Phật đã dạy: "Mỗi chúng sinh đều có Phật tánh". Trong kinh Lăng Nghiêm, Ngài đã xác định Phật tánh "bất sanh diệt" trong sự sinh diệt. Phật tánh hay tánh bất sinh diệt là căn bản tinh thần của chúng ta. Nó không hình thức nhưng không biến mất, ẩn chứa trong "bất tịnh" và thường luôn thanh tịnh.
Biết sử dụng thân thể bất tịnh, tạm thời và không vĩnh cửu này để tìm ra cái "tịnh" và cái "thương", đó là mục tiêu chính mà Đức Phật dạy trong pháp quán tưởng.
Chơn tâm của con người vẫn luôn thanh tịnh, nó nằm sẵn trong thân thể bất tịnh của mỗi chúng ta. Nhưng do sự quấy nhiễu và thèm muốn của cuộc sống, chúng ta đã mê hoặc và bị cuốn vào thế giới vật chất, tình yêu và dục vọng mà không thấy được bản chất thanh tịnh của chúng ta.
Tham ái là nguồn gốc của khổ đau
Để ngăn chặn sự lạc lối trong cuộc sống do tham muốn gây ra, Đức Phật đã dạy chúng ta quán thân bất tịnh.
Vậy mục đích của việc quán thân bất tịnh là gì?
- Đối trị lòng tham dục, không phải để tạo ra sự chán đời và tự hủy diệt thân mình.
- Không mong vọng và đạt được giác ngộ Phật tánh để tiến bước trên con đường giải thoát cho chúng ta và cho mọi người.
Nhưng vàng không tự nhiên xuất hiện trong tủ, ngọc không tự nhiên nằm trên mặt đất. Phật tánh cũng vậy: nó không tự động xuất hiện khi chúng ta ngồi yên chờ đợi. Vì vậy, những người tu hành muốn đạt được phép quán này để giác ngộ Phật tánh cần phải tu luyện và đặc biệt là phải trau dồi ba phẩm chất sau đây:
- Sáng suốt (trí huệ): Đừng để dục vọng làm mờ đi, đừng lấy giả làm thật, đừng lấy xấu làm đẹp. Đừng chỉ nhìn bề ngoài mà hãy nhìn sâu vào bên trong.
- Thành thật: Nói thật nếu thấy thơm, nói thật nếu thấy hôi, đừng tự ái, đừng thiên vị, chỉ tôn trọng sự thật, dù sự thật đó làm cho chúng ta đau lòng và buồn rầu.
- Kiên nhẫn: Cần kiên nhẫn, quyết tâm, đừng bị mất lòng khi gặp khó khăn, đừng lùi bước khi thấy con đường dài. Trong cuộc sống, không có công việc nào tốt đẹp mà không gặp khó khăn. Một nửa thành công là do kiên nhẫn. Nếu chúng ta có đủ ba phẩm chất trên, chắc chắn chúng ta sẽ đạt được những thành tựu tốt đẹp trong pháp quán bất tịnh này.
Với ý nghĩa sâu sắc và những lợi ích mà nó mang lại, việc quán thân bất tịnh không chỉ giúp chúng ta nhìn nhận cuộc sống một cách khác biệt mà còn giúp chúng ta tìm thấy giá trị thực sự trong cuộc sống này. Hãy cùng áp dụng những điều học từ việc quán thân bất tịnh và tận hưởng một cuộc sống trọn vẹn hơn.